CHWASTÓWKA ZŁOTOGŁOWA

Cisticola exilis (ang. Golden-headed Cisticola)

Wideo-film 1 przedstawia terytorialnego samca.
Oryginał został nagrany w standardowej rozdzielczości (ang. SD) (704 x 576p) w formacie 4:3.

Wideo-filmy 2-6 przedstawiają samicę pielegnującą cztery młode w gnieździe.
Oryginały zostały nagrane w rozdzielczości 4K (ang. ultra HD) (3840 x 2160p) w formacie 16:9.

FOTKI

FOTKI FOTKI FOTKI FOTKI

Fotki 1-4: Typowe gniazdo tego gatunku, w tym przypadku z czterema jajkami, uwite w rezedzie żółtawej (Reseda luteola) gatunek obcy dla flory australijskiej.

Status:
Gatunek miejscami bardzo liczny, w obrębie tego gatunku wyodrębniono 12 podgatunków, 4 z nich zamieszkują Australię, a mianowicie:
1. Cisticola exilis exilis
2. Cisticola exilis alexandrae
3. Cisticola exilis diminuta
4. Cisticola exilis lineocapilla

Wielkość:
Długość ciała 9 – 11 cm, waga 6–11 gramów, samiec trochę większy od samicy. wyraźny dymorfizm płciowy, samiec w okresie godowym ma „czapeczkę” koloru pomarańczowo-brązowego, zobacz wideo-film 1.

Zachowanie:
W okresie godowym samce są bardzo aktywne, zarówno głosowo jak i ruchowo, zobacz wideo-film 1. Charakterystycznie podlatują wysoko do góry śpiewając, a następnie opadają bez śpiewu. Śpiewają również siedząc na końcu wystającej trawy, innej rośliny zielnej lub krzewu. Śpiew jak na tak małego ptaka, jest bardzo donośny a zarazem charakterystyczny, jest to najlepsza cecha rozpoznawcza. Samice również śpiewają ale znacznie prościej, mniej energicznie. W okresie spoczynkowym gatunek cichy, wtedy trudno odróżnić go od innego gatunku tj. chwastówki zwyczajnej.

Pożywienie:
Gatunek wszystkożerny spożywa małe owady i inne bezkręgowce oraz nasiona, głównie traw.

Okres lęgowy:
Sezon lęgowy uzależniony jest od opadów, na płn. Australii może przystępować do lęgu po obfitych deszczach, niezależnie od pory roku, w zach. Australii okres przypada od stycznia do maja, we wsch. Australii od października do kwietnia, a płd.-wsch. Australii od sierpnia do października, im chłodniejszy klimat tym krótszy okres lęgowy, mniejsza liczba lęgów i vice versa. W środowiskach zasobnych często zachodzi zjawisko poligynii tj. na jednym terytorium samca występuje kilka lęgowych samic. Wysiaduje jajka (10-11 dni) i karmi młode tylko samica, samiec broni terytorium przed innymi samcami i intruzami z innych gatunków, ostrzega samicę przed niebezpieczeństwem. Gniazdownik młode opuszczają gniazdo po ok. 10-12 dniach.

Gniazdo:
Gniazdo to prawdziwe arcydzieło wśród ptaków, co przekłada się na inną nazwę tego ptaka tj. najsubtelniejszy krawiec wśród wszystkich ptaków (ang. finest tailor of all birds) gniazdo budowane jest przez samicę i samca, samiec donosi nić pajęczą a samica dosłownie szyje, zszywa brzegi zielonych liści w gruszkowaty kształt, gniazdo jest bardzo dobrze ukryte, zazwyczaj w szerokolistnej roślinie, umieszczone tuż przy ziemi, zobacz fotki i wideo-filmy. Wnętrze gniazda wyścielone jest puchem roślinnym, otwór wejściowy znajduje się w górnej części gniazda, nieco z boku.

Jajka:
2-5, wielkość 16 x 13 mm, kształtu obrzmiałego owalu, skorupka koloru niebieskiego z zielonkawym odcieniem, z wyraźnym połyskiem, z niewielką ilością brązowych lub rdzawo-brązowych plamek, w większości zgrupowanych przy większym biegunie, zobacz fotki.

Siedlisko:
Zamieszkuje przede wszystkim tereny trawiaste i sawannowe, okolice brzegów rzek i jezior, tereny uprawne zwłaszcza z nawadnianie, można ją znaleźć przy rowach melioracyjnych, oczyszczalniach ścieków, wszędzie tam gdzie rośnie bujna roślinność trawiasta.

Rozmieszczenie:
Cisticola exilis exilis: najbardziej na płd. zamieszkujący podgatunek począwszy od płd.-wsch. stanu Australia Południowa poprzez Wiktorię, Nową Południową Walię (płd.-wsch. i wsch.) aż po płd.-wsch. część stanu Queensland.
Cisticola exilis alexandrae: od Wsch. części stanu Queensland łukiem poprzez Terytorium Północne (włącznie z małą enklawą w okolicach Alice Springs przy oczyszczalni ścieków) do płn.-wsch. części stanu Australii Zachodniej.
Cisticola exilis diminuta: Półwysep York oraz płn.-wsch. pobrzeże stanu Queensland również Nowa Gwinea, wyspy w cieśninie Torresa.
Cisticola exilis lineocapilla: płn. pobrzeże Terytorium Północnego (tzw. półwysep Carpentaria z Arnhem Land, Park Narodowy Kakadu itd.) i przyległe wyspy na morzu Arafura, do płn.-wsch. pobrzeża stanu Australii Zachodniej, również płd.-zach. Borneo, Sumatra, Jawa.

Mapka: Zobacz (link) .

Bibliografia:
Barrett G., Silcocks A., Barry S., Cunningham R., Poulter R. (2003) The New Atlas of Australian Birds, Royal Australasian Ornitologists Union, Hawthorn East, Vic., ISBN 1 875122 09 5.
Beruldsen Gordon (2003) Australian Birds their Nests and Eggs, G. Beruldsen, Kenmore Hills, Qld., ISBN 0-646-42798-9.
BirdLife Australia: (link) .
HANZAB: Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic Birds: (link)
HBW: Handbook of the Birds of the World (link) .
Marcombe Michael (2000) Field Guide to Australian Birds, Steve Parish Publishing Pty Ltd, Archerfield, Qld., ISBN 1-876282-10-X.

Klasyka:
Campbell Archibald James (1900) Nests and Eggs of Australian Birds (vol. 1 – 2) (link) .
North Alfred John (1914) Nests and Eggs of Birds Found Breeding in Australia and Tasmania (vol. 1 – 4) (link) .